Pomniki

Pomnik Ludwika Solskiego

Ten rzeźbiarski portret w brązie, przedstawiający wielkiego aktora w jednej z jego ról, scala w jednorodnej kompozycji ekspresyjny układ postaci i delikatny, impresjonistyczny modelunek i fakturę powierzchni. Został wykonany przez jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy polskich Xawerego Dunikowskiego (1875 - 1964) w 1905 r.

Pomnik trafił do Tarnowa jako prezent samego mistrza dla "swojego" teatru, w którym nie tylko reżyserował, ale też występował (w roli Dyndalskiego w "Zemście" A.Fredry).

Pomnik Józefa Szujskiego

Pomnik wzniesiony został w 1886 r. z inicjatywy Bronisława Trzaskowskiego, dyrektora I Gimnazjum w Tarnowie. Jest to brązowe popiersie, urodzonego w Tarnowie, słynnego dziewiętnastowiecznego historyka, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, umieszczone na wysokim, kamiennym cokole. Autorem pomnika był krakowski rzeźbiarz Piotr Kozakiewicz (1837-1893). Postumenty wykonał tarnowski kamieniarz Jan Czuba.

Pomnik Kazimierza Brodzińskiego

Powstał z inicjatywy Bronisława Trzaskowskiego, dyrektora I Gimnazjum w Tarnowie. Jest to brązowe popiersie romantycznego poety i publicysty (związanego z Tarnowem latami nauki), umieszczone na wysokim, ozdobnym postumencie. Twórcą pomnika był artysta rzeźbiarz, profesor krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych (obecnej ASP) Walery Gadomski (1833-1911). Odsłonięcia pomnika dokonano 17 lipca 1884r.

Pomnik Nieznanego Żołnierza

Pierwsza płyta poświęcona Nieznanemu Żołnierzowi położona została przez anonimowego fundatora w nocy z 20 na 21 czerwca 1925 r. na Placu Kazimierza. Wykonana z kamienia płyta miała tylko wyrytego orła i napis: "Nieznanemu Żołnierzowi Polskiemu poległemu za Ojczyznę 1914 - 1920". Obecny pomnik powstał z inicjatywy członków tarnowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów w 1931 r.

Autorem i realizatorem projektu był tarnowski rzeźbiarz Bronisław Kulka. Ma on formę symbolicznej mogiły - kopca, wykonanej ze sztucznego porfiru i głazów narzutowych, zwieńczonej wielościennym modernistycznym postumentem, na którym umieszczony został wysoki żelazny znicz, symbolizujący lampę oliwną. Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się 28 czerwca 1931 r. kilka miesięcy później, we wnętrzu lampy oliwnej, złożono ziemię z Cmentarza Legionistów w Łowczówku.

Pomnik Sandora Petőfiego

Pomnik Sandora Petőfiego (1823-1849), adiutanta gen. Józefa Bema podczas rewolucji węgierskiej 1848-49, usytuowany na skwerze jego imiennika przy ulicy Krakowskiej.

Ufundowany przez Węgrów jako dar dla Tarnowa w 1973 r.. Wykonany przez nieznanego artystę węgierskiego jako brązowe popiersie poety ustawione na murowanym, oblicowanym granitem postumencie na tle betonowej kompozycji przestrzennej, w otoczeniu zieleni skweru, na który wprowadza postawiona przez węgierskich cieśli w maju 2001 r. Brama Szeklerska.

Pomnik Adama Mickiewicza

Został ufundowany przez mieszkańców Tarnowa dla uczczenia setnej rocznicy urodzin wieszcza i 45 rocznicy jego śmierci. Autorem projektu i twórcą był krakowski rzeźbiarz Tadeusz Błotnicki. Jest to brązowe popiersie na ozdobnym postumencie wykonanym z czerwonego granitu trembowelskiego.

Cały pomnik ma 4,5 metra wysokości. Towarzyszą mu dwa ozdobne kandelabry. Uroczyste odsłonięcie pomnika zostało dokonane 26 listopada 1900 roku.

Pomnik Papieża Jana Pawła II

Jeden z pierwszych pomników Jana Pawła II na świecie! Pomnik stoi na Placu Katedralnym, przy południowej ścianie prezbiterium katedry tarnowskiej. Jest to wysoki, pięciometrowy, odlany z brązu monument autorstwa krakowskiego rzeźbiarza Bronisława Chromego, odsłonięty 29 czerwca 1981 r. Przedstawia on papieża w pełnej postaci w stroju liturgicznym z rozłożonymi w geście błogosławieństwa rękami.

Pomnik Pierwszego Transportu do Oświęcimia

Pomnik upamiętniający pierwszy transport Polaków KL Auswitz na Placu Więźniów Oświęcimia wykonany z kamienia i betonu pomnik wzniesiony został na miejscu, z którego okupanci hitlerowscy wyprowadzili grupę 728 osób, Polaków z Tarnowa i okolic do pierwszego transportu, skierowanego do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu 14 czerwca 1940 r.

Pomnik gen. Józefa Bema

Pomnik powstał z inicjatywy członków Tarnowskiego Towarzystwa Przyjaciół Węgier, dzięki ofiarności mieszkańców Tarnowa, władz miasta oraz wielu osób spoza Tarnowa w 1985 r. Twórcami jego byli: tarnowska rzeźbiarka Bogdana Drwalowa i absolwent krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych Stefan Niedorezo. Przedstawia on stojącego generała w mundurze węgierskim. Postać Bema odlana została w brązie w tarnowskim zakładzie odlewniczym Romana Sapy i ustawiona na granitowym postumencie, który, w oparciu o projekt architekta Otto Schiera, wykonał mistrz kamieniarski Eugeniusz Kłak. Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 11 maja 1985 r.

Pomnik Ofiar Stalinizmu

Pomnik poświęcony jest ofiarom stalinizmu, którego kamień węgielny poświęcił Jan Paweł II 16.06.1999 r. Jest to monument składający się z odlanej z brązu postaci kobiecej, symbolizującej Polskę, z reki której wylatują trzy orły oraz granitowej skały z czerwonego granitu. Autorem projektu jest profesor Politechniki Krakowskiej Stefan Dausa. Pomnik został odsłonięty w 2000 r.

Pomnik Wicentego Witosa

Pomnik Wincentego Witosa (1874 - 1945) na Placu Drzewnym. Pomnik twórcy i działacza ruchu ludowego z Wierzchosławic, posła i premiera rządu RP w okresie międzywojennym.

Jest to okazały monument: odlana w brązie postać Witosa ustawiona na granitowym postumencie. Autorem projektu rzeźby był doc. Józef Potępa z krakowskiej akademii Sztuk Pięknych. Autorem postumentu i otoczenia są arch. Julian Klimek z Krakowa i inż. Inga Kłosowicz z Tarnowa. Uroczystego odsłonięcia pomnika dokonano 8 pażdziernika 1988 r.

Pomnik św. Franciszka

Posąg św. Franciszka znajduje się pośrodku zewnętrznego dziedzińca klasztoru Bernardynów przy ul. Bernardyńskiej 13. Jest to odlana w sztucznym kamieniu w roku 1985 figura świętego w pełnej postaci z leżącym u jego stóp psem autorstwa krakowskiego rzeźbiarza Stefana Niedorezo, współautora stojącego przy ul. Wałowej pomnika generała Józefa Bema.

Pomnik Ofiar Wojny i Faszyzmu

Pomnik Walki, Martyrologii i Zwycięstwa przed Starym Cmentarzem 

Wzniesiony z betonu w 1966 r. wg projektu i realizowany przez tarnowskich artystów rzeźbiarzy Anatola i Bogdany Drwalów. Dwuczłonowy. Jedna jego część przedstawia ekspresyjnie potraktowane trzy klęczące postaci męczenników. Druga - cementową formę architektoniczną z unoszącymi się nad nią dwoma mieczami "grunwaldzkimi". Na ścianie czołowej są tylko daty: 1939 - 1945. W ażurze metalowa urna z prochami miejsc męczeństwa. Na tylnej ścianie widnieje napis: "W hołdzie 45000 mieszkańców ziemi tarnowskiej - ofiarom niemieckiego faszyzmu pomordowanym, bohaterom poległym w walce z najeźdźcą o niepodległość ojczyzny w latach 1939 - 1945".

Pomnik Merkurego

Podobizna Merkurego, rzymskiego boga handlu, jest odlewem oryginalnego posągu, pochodzącego z 1580 r., znajdującego się we Florencji. Twórcą owego posągu był, pochodzący z Douey we Flandrii, rzeźbiarz Jean Boulogne (1529 - 1608), znany jako Giovanni da Bologna, członek Florenckiej Akademii Sztuki (uznawany za najwybitniejszego - obok Michała Anioła - rzeźbiarza owych czasów. Merkury Bologna został przedstawiony jako nagi młodzieniec w hełmie, ze skrzydłami na głowie i z podobnymi skrzydełkami wyrastającymi ze stóp oraz laską (zwaną kadyceuszem), wspinający się ku niebu. Intrygujące w tej rzeźbie jest to, że cała postać wspiera się jedynie na palcach uskrzydlonej stopy. Rzeźba ta jest transkrypcją malarskiego wizerunku antycznego boga handlu, stworzonego w 1518 r. przez samego Rafaela .

Nie wiadomo kiedy i za czyją sprawą tarnowski Merkury przywędrował do Gumnisk. Przypuszczalnie został przywieziony z Włoch przez jednego z Sanguszków, a postawiony przy pałacu w tym samym czasie, w którym powstał neorenesansowy kominek w pałacowym hallu - zapewne w drugiej połowie XIX w.

Brama Seklerska - jedna z dwóch w Polsce!

Brama Seklerska im. Józefa Bema i Sandora Petöfiego jest darem węgierskiej Fundacji Irott Szó i miasta Sepsiszentgyőrgy dla miasta Tarnowa. Jest to druga, obok Starego Sącza taka brama w Polsce. Dzień jej przekazania (26.05.2001 r.) wiąże się ze 170 rocznicą bitwy pod Ostrołęką - jednej z bitew powstania listopadowego, w której walczył Józef Bem.

Wyrażenie Sekler (siculi) oznacza lud, naród i jednocześnie misję strzeżenia granic południowo-wschodnich Królestwa Węgierskiego. Seklerzy zamieszkują tereny wysunięte najbardziej na wschód w zagłębieniu Karpat. Ich rola jest bardzo istotna dla historii i życia intelektualnego Węgrów. Średniowieczny samorząd Seklerów i demokracja wojskowa była odrębnym zjawiskiem i na próżno by szukać tożsamych organizacji w feudalnej Europie. Do XIV wieku pojęcie Seklerzy - siculitas - było traktowane na równi z pojęciem szlachta. Historia nowożytna jest niczym innym jak ciągiem różnego rodzaju walk o prawa.

Rzeźbione bramy seklerskie stanowią ucieleśnienie osobliwej ludowej świadomości. Wyrabiano je przeważnie z różnych rodzajów drzewa dębowego dobrej jakości, rzadziej z drzewa sosnowego. Bramy w swojej strukturze konstrukcyjnej noszą cechy techniki budowlanej, europejskiego ciesielstwa, podczas gdy układy ornamentów, rzeźbionych motywów kwiatów, wąsów i różnych symboli są odbiciami innego świata i mają źródło w rzeczywistości sprzed podboju owego terytorium przez przybyłych ze wschodu Madziarów.

Spośród budowanych przed wiekami na wielkich obszarach Europy bram, najładniejsze, konstrukcyjnie najbardziej imponujące okazy w największej liczbie zachowały się w Siedmiogrodzie. Niestety, w Europie zanikła nawet pamięć o nich.

Tradycyjna gościnność Seklerów nie pozwala zamykać bramy. Stoi ona otworem przed szczęśliwymi i nieszczęśliwymi jak otwarte, filantropijne serca Seklerów. To chcą wyrażać wyryte na łukach bram napisy:

"Pokój wchodzącym, błogosławieństwo wychodzącym".

 Powrót